parafia.brzeszcze.pl

Historia

 
HISTORIA PARAFII ŚW. URBANA W BRZESZCZACH.
 
Wieś Brzeszcze, której początki sięgają pierwszej połowy XV w., przez kilkaset lat wchodziła w skład parafii oświęcimskiej. W latach '50 XIX w. tutejsi mieszkańcy podjęli starania o budowę kościoła. W 1859 r. owe plany pokrzyżował pożar, jednak pomysł powrócił w 1874 r. i w ciągu dwóch lat wzniesiono okazałą świątynię w stylu neobarokowym. 29 sierpnia 1876 r. nastąpiło jej uroczyste poświęcenie, a 3 września 1908 r. bp Anatol Nowak dokonał konsekracji.
 
Naturalnie jeszcze przed poświęceniem świątyni brzeszczanie rozpoczęli działania, których celem było erygowanie samodzielnej parafii. Przyniosły one rezultat dopiero po 30 latach, gdy mieszkańcom udało się zabezpieczyć finansowe podstawy funkcjonowania wspólnoty. 21 stycznia 1904 r. na podstawie dekretu wydanego przez kard. Jana Puzynę została erygowana parafia pod wezwaniem św. Urbana. Wybór patrona nie był przypadkowy. Jak tłumaczy Kronika Parafialna, w jego „dniu, dawnych lat, zniszczył grad całą gminę. [...] w celu uchronienia się od tego nieszczęścia, święcą mieszkańcy Brzeszcz każdą sobotę po południu od św. Urbana począwszy aż do czasu zebrania zboża z pola”. 14 czerwca 1960 r. papież Jan XXIII, przychylając się do prośby ks. proboszcza Zygmunta Boratyńskiego i parafian, ustanowił św. Idziego drugim patronem parafii. Ks. Boratyński tak wyjaśniał przyczyny tego wyboru: „mamy dwa odpusty, jeden wiosenny ku czci św. Urbana z prośbą o błogosławieństwo na urodzaje, drugi jesienny, dziękczynny, ku czci św. Idziego za urodzaj.”
 
Wracając do historii budynku - kościół został wzniesiony jako jednonawowy, jednak w latach 1934-1935 dobudowano kaplicę Ukrzyżowanego Pana Jezusa, a w latach 1952-1953 nową zakrystię wraz z znajdującą się nad nią salą katechetyczną (dawna zakrystia została przekształcona w kaplicę). W prezbiterium znajduje się ołtarz główny wykonany w latach 1891-1892 przez krakowskiego rzeźbiarza Kazimierza Chodzińskiego w stylu neobarokowym. W jego centralnej części umieszczono obraz przedstawiający Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny, a także (odsłaniane na zmianę) obrazy św. Urbana, pędzla znanego słowackiego malarza Petra Bohúňa oraz św. Barbary, autorstwa krakowskiego artysty Jana Bąkowskiego. Po obu stronach w niszach znajdują się figury świętych Piotra i Pawła, natomiast w zwieńczeniu ołtarza rzeźby Boga Ojca w otoczeniu aniołów oraz gołębicy, symbolizującej Ducha Świętego, w promienistej glorii. W dolnej części ołtarza można podziwiać bogato zdobione, pozłacane tabernakulum z 1964 r.

W 1970 r. parafianie ufundowali ołtarz soborowy. W roku 1992 przebudowano prezbiterium i wykonano nowy ołtarz. Prace stolarskie, ołtarz i 3 konfesjonały wykonano w zakładzie salezjańskim w Oświęcimiu. 22 maja 1995 r. przy nowym ołtarzu Mszę Świętą odprawił Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Skoczowa, co zostało upamiętnione marmurową tablicą po prawej stronie prezbiterium.

Po obu stronach ołtarza głównego znajdują się dwa barokowe ołtarze boczne. W 1892 r., dzięki staraniom brzeszczanina ks. Józefa Bielenina, zostały one przekazane do świątyni przez komitet restauracyjny kościoła mariackiego w Krakowie. W ołtarzu po prawej stronie umieszczony jest obraz  Matki Bożej Różańcowej, przedstawiający Najświętszą Marię Pannę przekazującą różaniec św. Dominikowi, naprzeciw którego klęczy św. Katarzyna ze Sieny.
W ołtarzu znajduje się również obraz Matki Bożej Częstochowskiej namalowany przez Witolda Bulika z Częstochowy, ufundowany z okazji 50-lecia Jasnogórskich Ślubów Narodu (1956) i ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy z 1983 roku. Ołtarz po lewej stronie, poświęcony Sercu Pana Jezusa, posiada obraz przedstawiający objawienie się Chrystusa św. Małgorzacie Alacoque. W ołtarzu umieszczono również obraz Miłosierdzia Bożego, który 4 grudnia 2000 r. poświęcił bp Tadeusz Rakoczy. Obraz (namalowany przez Witolda Bulika) został ufundowany przez parafian z okazji Roku Jubileuszowego. Na ołtarzach bocznych znajdują się także rzeźby przedstawiające Ewangelistów.

Po prawej stronie ołtarza poświęconego Matce Bożej Różańcowej stoi chrzcielnica z czarnego marmuru (z 1902 r.) z bogato zdobioną pokrywą wykonaną z mosiężnej blachy. Na jej szczycie widnieje figura z brązu przedstawiająca Pana Jezusa.
Na ścianie prezbiterium z prawej strony ołtarza w 1982 r. został namalowany  wizerunek Jana Pawła II błogosławiącego wiernych na tle katedry wawelskiej i klasztoru jasnogórskiego. Pod freskiem znajduje się wejście do bocznej kaplicy (dawnej zakrystii).
Na jej ścianach widnieją wizerunki św. Barbary i św. Maksymiliana Kolbe, natomiast witraż okienny przedstawia św. Kazimierza królewicza.
Na lewo od ołtarza poświęconego Sercu Pana Jezusa znajduje się ambona wykonana w 1877 w stylu neobarokowym. Na zaplecku umieszczony jest obraz Chrystusa Dobrego Pasterza, a w zwieńczeniu baldachimu tablice Dekalogu i mała figura Baranka. W nawie głównej znaleźć można drewniane figury Świętej Rodziny.
 
Po lewej stronie kościoła znajduje się kaplica Ukrzyżowanego Pana Jezusa wybudowana z okazji 1900. rocznicy odkupienia ludzkości przez śmierć Chrystusa.
W nastawie umieszczono krzyż z figurą Pana Jezusa wykonany przez artystę rzeźbiarza Stanisława Ciężadlika z Mszany Dolnej. 17 maja 1937 r. ołtarz został poświęcony przez abp. Adama S. Sapiehę. Od 1995 r. na ołtarzyku pod krzyżem znajduje się figura Matki Bożej Fatimskiej przywieziona przez pielgrzymów z Fatimy (tam została poświęcona w kaplicy objawień).
W latach 1950-1951 sklepienie świątyni ozdobiono freskami pędzla artysty malarza Mariana Konarskiego z Krzeszowic. Przedstawiają one wizerunki świętych kościoła powszechnego i polskiego, ze względu na naprawę szkód górniczych były trzykrotnie przemalowywane (1982, 1995, 2014). Na ścianach znajdują się również obrazy Drogi Krzyżowej ufundowane przez parafian w 1956 r. z okazji 50-lecia kapłaństwa ks. proboszcza Zygmunta Boratyńskiego. Zastąpiły one poprzednie, ufundowane w 1877 r.

W nawie świątyni widocznych jest 8 witraży wykonanych w latach 1929-1930 w pracowni Jana Kusiaka w Krakowie. Przedstawiają one postaci Matki Bożej, św. Józefa oraz innych świętych. Kolejne witraże z wizerunkami Jana Pawła II (nad wejściem głównym), bł. Rafała Kalinowskiego i bł. Brata Alberta zostały wykonane w 1985 r.
W 1928 roku zostało zlecone wykonanie 12-głosowych, pneumatycznych organów firmie Krukowski z Piotrkowa, natomiast stare organy przekazano parafii Najświętszego Serca Jezusa w Bachowicach.

Na wieży kościoła znajdują się trzy dzwony: „Urban” - ufundowany przez rolników, „Barbara” – przez górników i „Królowa Korony Polskiej” zakupiony przez parafian.
Ich konsekracji 19 października 1958 roku dokonał Biskup Karol Wojtyła.
W 1982 roku kościół został pokryty blachą miedzianą, natomiast w 2000 roku z okazji Roku Jubileuszowego w ogrodzenie świątyni wbudowano Drogę Krzyżową. Przed kościołem znajduje się również dzwonnica powstała w 2010 roku z myślą o historycznym dzwonie Michał Archanioł, który powrócił z Wiesbaden Bierstadt rok wcześniej.
Ze względu na liczne szkody górnicze, budowla była wielokrotnie odnawiana, wzmacniana i ankrowana, ostatni raz w 2014 roku.
Tekst opracował: dr Jacek Lachendro
 
Publikacje na temat parafii św. Urbana:
Dzieje parafii Brzeszcze, ks. Stanisław Szyszka, 1996.
Brzeszczańskie kapliczki, Zdzisława Chowańcowa, 1999.
Kalendarium parafii św. Urbana w Brzeszczach, praca zbiorowa, 2004.
Karol Wojtyła. Biskup-Kardynał-Papież z życiu parafii św. Urbana w Brzeszczach, praca zbiorowa, 2005.
Dwa dzwony kościoła św. Otylii w Brzeszczach. Legenda czy rzeczywistość, Kazimierz Bielenin, 2008.
 
 
 
Ten serwis, podobnie jak większość stron internetowych wykorzystuje pliki cookies. Dowiedz się więcej o celu ich używania i zmianie ustawień cookie w przeglądarce. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. | Polityka cookies